- Yazar: ozturkhukuk
- Tem 10
- Yorumlar (0)
SUÇLA İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
SUÇ (Şekli Anlamda): Hukuk düzeninin kendisine müeyyide olarak ceza ya da güvenlik tedbiri uyguladığı fiillerdir. Somut anlamda suç; kanundaki soyut suç tanımına uygun fiildir. Suç insan iradesinin ürünü olan bir fiildir. Haksız fiiller ile suç arasında sadece şekli, biçimsel fark vardır.
Öze ilişkin bir fark yoktur. Bir eylemi suç olarak nitelendirip nitelendirmemek kanun koyucunun tercihidir.
FAİL (Aktif süje): Cezai nitelikteki hukuka aykırı fiili gerçekleştiren kişidir. Her suçun mutlaka bir faili vardır. Suçların büyük kısmını herkes işleyebilir. Ancak bazı suçlar (rüşvet, zimmetine para geçirme gibi) herkese mahsus değildir. Tüzel kişilere ceza yaptırımı uygulanamaz, güvenlik tedbiri uygulanabilir. Bu durumda tüzel kişiler fail olarak kabul edilebilir.
SUÇLAR:
1. Genel Suçlar: Herkes tarafından işlenebilir suçlardır.
2. Mahsus (özgü) Suçlar: Belli bir hukuki (kamu görevlisi olma rüşvet, zimmet için) veya fiili (hamile olma
çocuk düşürme için, evli olma birden fazla evlilik suçu için) durumda olanların işleyebildiği suçlardır.
SUÇUN HUKUKİ KONUSU: Suçun oluşabilmesi için mutlaka ihlal edilmesi gereken hukuki varlık veya menfaattir. Her suçun mutlaka hukuki bir konusu vardır.
Örneğin insan öldürmede yaşama hakkının, yaralamada vücut bütünlüğünün, cinsel saldırıda cinsel dokunulmazlığın, malvarlığına karşı işlenen suçta zilyetliğin ihlali vardır.
Her suç mutlaka bir değeri/menfaati ihlal eder. Suçların tasnifi, normun yorumlanması, özel ve genel suç ayrımı, zincirleme suç, tekerrür, hukuka uygunluk nedenleri açısından hukuki konuyu belirlemek önemlidir. Birden çok hukuki konusu olan suçlar da vardır.
TCK suçları tasnif ederken pasif süjeye göre ayrım yapar. Kanunda mağdura göre yapılan ayrımlar:
** Uluslararası suçlar ** Topluma karşı suçlar
** Kişilere karşı suçlar ** Devlete ve millete karşı suçlar
SUÇUN MADDİ KONUSU: Üzerinde suçun işlendiği ve kanunen dikkate alınan şey veya şahıstır.
Ancak maddi bir varlığı olan şeyler üzerinde suç işlenebilir. Adam öldürmede maddi konu insandır.
Hırsızlığın maddi konusu eşyadır.
Tüzel kişiler, ilahi varlıklar gibi cismani olmayan varlıklar suçun maddi konusu olamazlar.
Her suçun faili, mağduru, hukuki konusu mutlaka vardır, ama mutlaka maddi bir konusu yoktur. Sırf
hareket suçlarının maddi konusu yoktur.
Maddi konunun insan olduğu durumlarda maddi konu ile mağdur birleşebilir.
MAĞDUR (Pasif süje): Her suçun mutlaka bir mağduru vardır. İhlal edilen hukuki değerin sahibine denir.
Bir kişi hem fail hem de mağdur olamaz. Aktif ve pasif süje birleşemez. Örneğin intihar, suç değildir.
Pasif süje ile maddi konu birleşebilir. Örneğin cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar, öldürme, yaralama suçları
Bazı suçların mağduru belli bir kişi olması gerekir. Örneğin CB hakaret
Bazı durumlarda kişinin kendisine zarar vermesi suç olabilir. Örneğin kendini askerliğe elverişsiz hale getirmek için yaralamak suçunda fail kişidir, mağdur devlettir.
Gerçek ve tüzel kişiler, aile, toplum, devlet, tüzel kişiliği olmayan insan toplulukları mağdur olabilir.
SUÇTAN ZARAR GÖREN: Mağdurdan daha geniştir. Herhangi bir suçtan dolayı menfaati zedelenen kişidir. Ceza muhakemesi hukukunda zarar görenin de bazı durumlarda şikâyet hakkı vardır.